Van intensieve landbouw via zandwinning naar nieuwe natuur. Oftewel van stikstofrijk en soortenarm naar stikstofarm en biodivers. In de uiterwaarden van de grote rivieren wordt al eeuwen zand en grind gewonnen. Tegenwoordig krijgen wingebieden na de exploitatie een herbestemming voor natuur, recreatie en waterberging. Het familiebedrijf Dekker uit IJzendoorn (Betuwe) is een grote speler in de branche.
Door Hans Oerlemans
Tot voor kort werden door diesel aangedreven zandzuigers en ander (drijvend) materieel ingezet. Met als gevolg veel CO₂- en stikstofuitstoot. In 2013 besloot Dekker het roer om te gooien, vertelt Richard van den Berg, directeur Landschapsontwikkeling. “Onze ambitie is om in zeven jaar tijd de CO₂-footprint per ton zand en grind met 80% te verminderen. Dat gaat lukken. Sterker nog, eind 2020 zitten we al op zo’n 83%.”
“Een deel van onze schepen is omgebouwd en wordt nu elektrisch aangedreven met uiteraard groene stroom vanaf de wal. Dat is best ingewikkeld. Onze technici hebben er hun handen vol aan. Je hebt lange drijvende kabels nodig van de wal naar de schepen. Elektrificatie betekent ook stikstofreductie. We hebben uitgerekend dat de stikstofwinst tot nu toe gelijk staat aan 40.000 vachtwagenritten van Maastricht naar Groningen.”
Natura 2000
De transformatie van landbouwgrond naar nieuwe natuur levert nog eens extra stikstofwinst op. Het maakt een eind aan intensieve landbouw en veeteelt en daarmee aan de stikstofuitstoot als gevolg van bemesting. De impact is groot, temeer omdat Dekker vaak in of vlakbij Natura 2000-gebieden werkt.
“We laten het land mooier achter dan het was. Monotoon agrarisch gebied wordt ruige riviernatuur. Ondertussen winnen we op duurzame wijze essentiële grondstoffen voor de bouw, industrie en dijkversterking. Na de herinrichting gaan de gebieden veelal naar Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer of een van de provinciale landschappen.”
People Planet Profit
Elektrificatie van het materieel vergt grote investeringen met een lange terugverdientijd. “We kunnen dit doen, omdat Dekker een honderd jaar oud familiebedrijf is. Dan ga je niet voor de snelle winst, maar voor continuïteit. De familie wil een leefbare wereld voor volgende generaties achterlaten. Daarom kiezen we ervoor stap voor stap te bouwen aan verdere vergroening, maar wel met behoud van een gezonde winst. Het is immers: People, planet én profit.”
Stikstofbank
Interessant voor Dekker Groep zijn de ideeën voor de oprichting van een ‘stikstofbank.’ Een partij die investeert in de elektrificatie van bijvoorbeeld zandwinning zou dan de stikstofwinst kunnen verrekenen (salderen) met de eigen uitstoot elders, bijvoorbeeld op een melkveehouderij, industrieel complex of luchthaven. Ministeries betrokken bij het stikstofdossier doen hier onderzoek naar. Dekker volgt de ontwikkelingen en staat open voor samenwerking.
Overstap op waterstof
Dekker is lid van de brancheorganisatie Cascade. Zandwinning koppelen aan milieu- en natuurdoelen is het streven in de hele sector, maar Dekker loopt wel voorop. “We hadden al eerder ervaringen opgedaan met elektrificatie in onze Duitse grindgroeve. Bovendien maakt de technische dienst er een sport van om voortdurend te zoeken naar innovaties. Zo doen we ook onderzoek naar toepassingen van waterstof. Wij hebben vijf waterstofauto’s in bedrijf en kijken naar de productie van groene waterstof en het gebruik ervan in de scheepvaart. Voor onze drijvende zandfabrieken ligt de focus nu nog op elektrische voeding vanaf de wal. Deze installaties zijn in de toekomst relatief eenvoudig aan te sluiten op een waterstof gevoede brandstofcel.”
Dekker Groep participeert in de stikstofuitdagingen van de Groene Groeiers.
